Bosch Tandwiel Advies

Tandwielen en kettingbladen Bosch middenmotor E-bike.

Inmiddels zijn er in 2021 vier verschillende generaties Bosch midden motoren, met allemaal een andere passing voor het tandwiel en een andere maat lockring, en dan ook nog verschillende kettinglijnen bij de 3e en 4e generatie Bosch motoren wordt het er allemaal niet gemakelijker op. 

Voor FietsParts de aanleiding voor een adviespagina waarop wij heel veel informatie over Bosch tandwielen geven. 

KLIK HIER om naar de Bosch Tandwielen en Toebehoren te gaan en te bestellen. 

Verschillen in de Bosch Middenmotor.

Wanneer Bosch aan de middenmotor grote veranderingen doorvoert krijgt de Bosch middenmotor een andere generatie aanduiding. Zo zijn er in 2021 inmiddels 4 verschillende generaties Bosch middenmotoren.

De generaties Bosch middenmotoren worden aangeduid met de afkorting van Bosch Drive Unit (BDU) en het generatienummer dus BDU1, BDU2, BDU3 en BDU4. Ook wel aangeduid als Bosch 1, Bosch 2, Bosch 3 en Bosch 4.

Door HIER te klikken komt u bij ons overzicht van alle tot op heden geproduceerde Bosch middenmotoren uit de verschillende generaties. 

Het is niet meer mogelijk om b.v een tandwiel, crank of ander onderdeel van een Bosch middenmotor aan te duiden als geschikt voor b.v. de Bosch Active of Performance line, maar we moeten tegenwoordig ook rekening houden met de generatie van de middenmotor omdat b.v. van de Active en Performance Line verschillende generaties bestaan. De tandwielen zijn allemaal verschillend per generatie, maar niet per Line type, zo is b.v. het tandwiel van een 2e generatie Active Line en de 2e generatie Performance Line hetzelfde. 

De passing van tandwiel op de Bosch motor.

De passing van het tandwiel op de Bosch motor van de 1e, 2e, 3e en 4e generatie is bij elke generatie anders. Ook de lockring waarmee een tandwiel wordt vastgezet, de O ring, en de sleutel om het tandwiel te  monteren zijn voor elke generatie anders. 

De verschillen herkennen tussen de verschillende generaties Bosch midden motoren.

De 2e generatie herkennen door aantal tanden tandwiel. 

De 2e generatie Bosch motoren zijn gemakkelijk te herkennen omdat het tandwiel veel minder tanden heeft dan het tandwiel van de Bosch motoren van de 1e, 3e en 4e generatie.
 

  • Tandwielen voor de 2e generatie hebben vaak 18 tanden, wat meer of minder tanden is ook mogelijk maar het aantal tanden licht rond de 18 tanden, leverbaar is 15 tm 21 tanden.
  • De tandwielen van de 1e, 3e, en 4e generatie hebben vaak 38 tanden bijna het dubbele aantal, wat meer of minder tanden is ook mogelijk maar het aantal tanden ligt rond de 38 tanden.
     

Bij de 2e generatie tandwielen hoeven we niet op de passing te letten, doordat deze tandwielen veel minder tanden hebben dan de andere generaties is dit al een duidelijk herkenningspunt. 

Verschil tussen Bosch middenmotor 1e, 3e en 4e generatie.
 

Het is vrij simpel en met 100 % zekerheid vast te stellen of het een 1e, 3e of 4e generatie Bosch middenmotor is door de crankbout te verwijderen en deze op te meten.
 

  • De crankbout van een 1e generatie is ± 12 mm doorsnee ( op de schroefdraad gemeten).
  • De crankbout van een 3e generatie is ± 10 mm doorsnee (op de schroefdraad gemeten).
  • De crankbout van een 4e generatie is ± 15 mm doorsnee (op de schroefdraad gemeten).

 

Let op ! De crankbout van de 2e generatie heeft dezelfde ± 15mm buitendiameter als de crankbout van de 4e generatie maar heeft een veel kleiner tandwiel rond de 18 tanden als herkenningspunt. 

Bosch Ebike middenmotor verschil in crank en crankbout 

Het uiterlijk aan de buitenzijde van de verschillende generaties Bosch motoren is anders.
 

Het uiterlijk van de Bosch motor is ook een herkeningspunt voor de juiste generatie maar let wel goed op de verschillen deze zijn niet altijd even duidelijk. 

Klik HIER voor ons overzicht van de verschillende Bosch motoren. 

De bevestiging van de 1e 2e en 3e generatie tandwielen op de Bosch middenmotor 

De tandwielen van de 1e, 3e en 4e generatie kunnen doordat deze groter zijn dan de tandwielen van de 2e generatie op 2 verschillende manieren gemonteerd zijn.

  • Met Direct Mount montage, het tandwiel heeft in het midden een passing met nokjes die rechtstreeks op de motor passen en wordt ook direct op de motor gemonteerd zonder spider.
  • Met montage door middel van een spider, een spider is een soort aluminium kruis waarop een kettingblad met 4 kettingbladboutjes wordt vastgezet. 

De meeste kettingbladen die met een spider op een Bosch middenmotor worden gemonteerd hebben een Bout Cirkel Diameter (BCD) van 104 mm met 4 boutgaten. De kettingbladen met een BCD van 104mm kunnen worden gebruikt voor montage op de spider van een 1e, 3e en 4e generatie motor.

De spiders van de 1e, 3e en 4e generatie zijn wel anders omdat deze in het midden de passing op de motor hebben die bij alle generaties Bosch motoren anders is.

Een tandwiel wat direct zonder spider op de motor is gemonteerd (Direct-Mount) monteren op een Bosch middenmotor van een andere generatie dan waarvoor het tandwiel bedoeld is kan dus niet.

Bij montage met spider hoeft u de spider bij een versleten kettingblad niet vervangen te worden, alleen het kettingblad is voldoende. 

Bosch Tandwiel BCD 104 met afmetingen

Verschil in passing van het tandwiel van de 1e, 3e en 4e generatie op Bosch motor.

De 1e generatie is geheel afwijkend deze heeft een 8 kant als passing op de motor.

De passing van het tandwiel op de Bosch middenmotor van de 3e en 4e generatie. 

De passing van het tandwiel op de motor van de 3e en 4e generatie lijken veel op elkaar maar hebben toch een duidelijk verschil. 

Het duidelijke verschil is het aantal nokjes dat de passing heeft.

  • 3e generatie heeft 13 nokjes (binnen afstand op de nokjes 25,8 mm, tussen de nokjes 28,3 mm)
  • 4e generatie heeft 28 nokjes (binnen afstand op de nokjes 27,5 mm, tussen de nokjes 29,5 mm)

Bosch Ebike tandwiel middenmotor verschil in passing 3e en 4e generatie 

De breedte van de tanden op de tandwielen.

De tanden van de tandwielen of kettingbladen voor de Bosch motor hebben op enkele uitzonderingen na een breedte van ± 2mm en zijn dan geschikt voor naaf en derailleur versnelling.

Bij naafversnelling wordt een smalle 3/32 single speed (niet derailleur) ketting geadviseerd, dus geen brede 1/8 maat fietsketting. 

De ± 2 mm brede tandwielen zijn ook geschikt voor derailleur kettingen voor 7/ 8 speed die een inwendige breedte hebben van 3/32 inch en voor derailleur kettingen voor 9, 10, 11 en 12 speed die een inwendige breedte hebben van 11/128 inch. Deze 11/128 kettingen voor 9, 10, 11 en 12 speed hebben allemaal wel een andere pinlengte maar dit is voor de breedte van het tandwiel niet van belang.

Het merk KMC heeft een speciale lijn fietskettingen ontwikkelt voor de E-bike met middenmotor, deze worden aangeduid met de letter E, Zoals voor de naafversnelling E1, en voor de derailleur versnelling E8, E9, E10, etc..

Klik HIER voor meer advies over deze speciale E-bike kettingen.

Kettinglijn en de Doorzetting van het tandwiel (Offset)

De kettinglijn is de afstand tussen het hart van het fietsframe (het middelpunt van de buis van het frame waarin de zadelpen komt) en het middelpunt van het voortandwiel.
 

De kettinglijn is op te meten door de afstand van het hart van de tand van het voortandwiel tot tegen de framebuis waar de zadelpen in gemonteerd wordt op te meten en hierbij op te tellen de helft van de diameter van de framebuis waarin de zadelpen wordt gemonteerd. De diameter van de zadelpenbuis opmeten ter hoogte van het punt waar ook de aftand van de zijkant van de zadelpenbuis tot het hart van het tandwiel is gemeten

De meest gebruikte kettinglijn is 47,5 mm. Om het gebruik van bredere buitenbanden mogelijk te maken is de kettinglijn soms verbreed tot b.v. 50 mm of 52 mm om meer ruimte te maken voor de buitenband.

Daarom zijn er voor de 3e en 4e generatie Bosch motoren tandwielen leverbaar met een verschillende offset (doorzetting) voor een andere kettinglijn.

Bij de 2e generatie Bosch motoren komen tandwielen met offset zelden voor, als dit wel het geval is is dit gemakkelijk te herkennen omdat het tandwiel in dat geval niet vlak is maar meestal een borst heeft, FietsParts heeft voor de 2e generatie geen tandwielen in het assortiment met een offset, dus geschikt voor een ander kettinglijn dan 47,5 mm.
 
KMC levert bij de Direct Mount kettingbladen voor Bosch motoren van de 3e generatie een opvulring van ± 2,5 mm. Deze opvulring kan aan de binnen of buitenzijde van het tandwiel gemonteerd worden. Wordt de opvulring van 2,5 mm gemonteerd aan de buitenzijde van het tandwiel, dus onder de borgmoer dan is de kettinglijn 47,5 mm. Wordt de opvulring gemonteerd onder het tandwiel, dus aan de kant van de motor dan wordt de kettinglijn 2,5 mm breder en is de kettinglijn 50 mm. Zo kan met hetzelfde kettingblad 2 verschillende kettinglijnen worden gemaakt.

De KMC kettingbladen van de 4e generatie worden ook geleverd met een opvulring maar deze moet altijd aan de motor kant worden gemonteerd, dus onder het tandwiel. Elk tandwiel voor de 4e generatie heeft zijn dus zijn eigen kettinglijn.

Bij KMC is hetzelfde 3e generatie kettingblad te gebruiken voor een 47,5 of 50 mm kettinglijn. Bij de KMC kettingbladen voor de 4e generatie heeft elk kettingblad zijn eigen kettinglijn, het kettingblad dat wordt gekozen moet dus de juiste kettinglijn hebben. Kettingbladen KMC 4e generatie zijn leverbaar met een kettinglijn van 47,5mm, 50mm en 52mm.

Let dus op de kettinglijn bij het aanschaffen van een Bosch voortandwiel van de 4e Generatie.

Kettingblad bevestigen op de Bosch middenmotor door middel van een Spider.

Bij Bosch motoren van de 1e, 3e en 4e generatie is het kettingblad ook vaak door middel van een spider (kruis) gemonteerd. Meestal is dan op de spider een kettingblad met een 104mm Bout Cirkel Diameter (BCD) gemonteerd.

Het voordeel van een spider bevestiging is dat de juiste offset voor de kettinglijn meestal door de spider wordt bepaald en het gemonteerde kettingblad geen offset heeft. U hoeft bij het kiezen van het juiste kettingblad dan niet op offset – kettinglijn te letten, de meeste kettingbladen voor montage op spider zijn vlak en hebben geen offset.
 

Het kettingblad BCD 104 voor op een spider meestal kan los van de spider worden vervangen, de spider kan in dat geval op de fiets blijven, meestal is het losse kettingblad te vervangen door dit te de en monteren van de spider.

Als dit mogelijk is, is een groot voordeel dat dan meestal geen gereedschap nodig is om de crank en de spider te verwijderen omdat de spider op de fiets kan blijven zitten.

De kettinglijn van een Bosch kettingblad opmeten.

Omdat de kettinglijn van het Bosch voortandwiel meestal niet vermeld staan op het tandwiel moet deze worden opgemeten. FietsParts heeft heel veel gemeten om hiervoor een betrouwbare manier te vinden.

Waar het om gaat is de afstand vanaf het punt van de Bosch motor waar het tandwiel tegen wordt gemonteerd tot op het hart van de tanden van het tandwiel.

Na talloze metingen door ons is gebleken dat meten op de onderstaande manier de meest betrouwbare resultaten geeft.

Let bij het demonteren van het tandwiel er op of er eventueel een opvulring ligt tussen het tandwiel en de motor. 

Het opmeten

  • Maakt het tandwiel schoon, zodat er geen zand meer opzit dat de meting kan beïnvloeden.
  • Meet met een schuifmaat, meten met een rolmaat of duimstok geef geen nauwkeurige meting.
  • Ligt er een ring tussen het tandwiel en de motor moet deze NIET onder het tandwiel worden gelegd tijdens de meting, het tandwiel altijd opmeten zonder ring dit maakt de meting nauwkeuriger.
  • Plaats het tandwiel met de bolle kant (de kant die tegen de motor komt) op een vlakke ondergrond b.v een tafel.
  • Meet de afstand vanaf de zijkant (nu bovenkant) van een tand van het tandwiel tot op de tafel, bij de tand meten bij de onderzijde van de tand (zie onderstaande foto).
  • Meet om zeker te weten dat deze afstand rondom het gehele tandwiel gelijk is deze bij een aantal verschillende tanden die evenredig verdeeld zijn over het tandwiel op zonder het tandwiel te verplaatsen of te verdraaien, druk of laat het tandwiel aandrukken op de ondergrond tijdens het meten.
  • De meerdere metingen moeten dus als alles klopt ongeveer een gelijke afstand geven.
  • Als tussen het tandwiel en de motor een opvulring is gemonteerd meet dan de dikte van deze opvulring.

Nu nog even rekenen.

  • We hebben de afstand gemeten vanaf de vlakke kant van het tandwiel die tegen de motor komt (vanaf de tafel) tot de buitenste zijkant van de tanden. Om tot de afstand te komen tot op het hart van de tanden moet dus de helft van de breedte van de tanden, dit is 1mm (tanden van de meeste tandwielen zijn 2mm breed) in mindering worden gebracht op de gemeten afstand.
  • Het kan zijn dat tussen de motor en het tandwiel een ring is gemonteerd. Als dit het geval is moet de dikte van deze ring bij de gemeten afstand worden opgeteld. 

Berekening met uitleg

  • De afstand van de vlakke kant van het tandwiel die tegen de motor komt tot op de buitenzijde van de tanden van het tandwiel - 1mm (correctie voor hart tand) + indien aanwezig de dikte van een eventuele opvulring die tussen de motor en het tandwiel is geplaatst.
  • De uitkomst van deze berekening is de werkelijke afstand tussen binnenzijde tandwiel dat tegen de motor komt tot op het hart van de tanden van het tandwiel.
  • Tandwielen van Bosch Middenmotor van de 3e en 4e generatie hebben verschillende afstanden.
  • Voor de metingen zijn door ons tandwielen van het merk KMC gebruikt, ook tandwielen van andere merken kunnen op deze manier gemeten worden, de gemeten afstand zou hetzelfde moeten zijn.
  • De hieronder aangegeven afstanden zijn niet de offset afstand die de fabrikanten van tandwielen vermelden, deze worden anders gemeten en kunnen per merk verschillend zijn, ons inziens is de afstand gemeten zoals wij aangegeven de afstand waar het werkelijk om gaat. De offset van fabrikanten is vaak het verschil tussen het vlakke deel aan de binnenzijde van het tandwiel en het vlakke deel aan de buitenzijde van het tandwiel en houdt geen rekening met o.a. de plaatsing van de tanden op het tandwiel.

Onze berekeningen van verschillende tandwielen.

Tandwiel 3e generatie Bosch motor.

Kettinglijn 47,5mm KMC tandwiel
Gemeten afstand  4,5mm - helft breedte tand 1mm + geen ring dus 0mm = 3,5mm

Kettinglijn 50mm KMC tandwiel
Gemeten afstand  4,5mm - helft breedte tand 1mm + ring dikte 2,5mm = 6mm 

Tandwiel 4e generatie Bosch motor. 

Kettinglijn 47,5mm KMC tandwiel
Gemeten afstand  6,5mm - helft breedte tand 1mm + ring dikte 2,5mm = 8,0mm

Kettinglijn 50mm KMC tandwiel
Gemeten afstand  9mm - helft breedte tand 1mm + ring dikte 2,5mm = 10,5mm

Kettinglijn 52mm KMC tandwiel
Gemeten afstand  11mm - helft breedte tand 1mm + ring dikte 2,5mm = 12,5mm
 

Een kleine afwijking tot ongeveer 0,5mm in de gemeten afstanden is mogelijk. 

 

Bosch Ebike middenmotor offset kettingblad opmeten voor kettinglijn

Het aflopen van de ketting bij een Bosch middenmotor.

Een probleem wat regelmatig voorkomt is dat de ketting van het voortandwiel afloopt, dit komt vooral voor bij E-Bikes met derailleurschakeling omdat een voorderailleur ontbreekt. Een voorderailleur legt de ketting meestal terug op het voortandwiel als deze van het tandwiel afloopt.

Verschillende fabrikanten van tandwielen hebben al veel energie gestoken in het oplossen van dit probleem.

  • De fabrikant SRAM heeft hiervoor als een van de eerste een oplossing bedacht namelijk het Narrow-Wide systeem, de kettingbladen met dit systeem hebben om en om een brede en smalle tand, waarbij brede tand in de buitenschakel van de ketting valt en de ketting hierdoor vaster op het tandwiel ligt.

Ook de fabrikanten van de merken Miranda en KMC hebben voor het aflopen van de ketting een oplossing gevonden waardoor dit veel minder voorkomt. 

  • De fabrikant Miranda heeft het ChainFlow systeem, hierbij zijn de tanden hoger gemaakt (tussenruimte is dieper) waardoor de ketting vaster op het kettingblad ligt en daardoor minder gemakkelijk kan aflopen.
  • Bij de fabrikant KMC heeft het systeem New Teeth Profile, hierbij zijn de tanden hoger gemaakt (tussenruimte is dieper) en is ook de vorm van de tand aangepast om de ketting zo vaster op het kettingblad te laten liggen.

Bosch kettingbladen middenmotor verschillen in passing en vorm tanden 

Verschillen in Lockring voor het vastzetten van het tandwiel.

De lockring waarmee het tandwiel van de 2e, 3e en 4e generatie Bosch motor wordt vastgezet zijn alle drie anders. 

  • Het grootste verschil is de binnendiameter op de schroefdraad gemeten. Hieraan is dus het gemakkelijkst te herkennen voor welke generatie Bosch motor de lockring geschikt is.
  • De lockringen hebben allemaal 8 nokken waarin de afnemer kan worden geplaatst en de buitendiameter is van de lockring voor de 3e en 4e generatie hetzelfde.
  • Alleen de binnendiameter op de schroefdraad gemeten heeft duidelijke verschillen en is bij iedere lockring anders.

Lockring voor de 2e Generatie Bosch

  • Binnendiameter op schroefdraad: 38mm
  • Buitendiameter: 50mm
  • Dikte: 8mm
  • Aantal nokken voor afnemer: 8
  • Afmeting bijbehorende O ring: 36 x 1,5

Lockring voor de 3e Generatie Bosch 

  • Binnendiameter op schroefdraad: 24mm
  • Buitendiameter: 42,5mm
  • Dikte: 6mm
  • Aantal nokken voor afnemer: 8
  • Afmeting bijbehorende O ring: 19 x 1,8

Lockring voor de 4e Generatie Bosch 

  • Binnendiameter op schroefdraad: 29mm
  • Buitendiameter: 42,5mm
  • Dikte: 5mm
  • Aantal nokken voor afnemer: 8
  • Afmeting bijbehorende O ring: 28 x 1,8