Advies Fietsketting & tandwielen vervangen

Ketting en tandwielen van een fiets met derailleur schakeling vervangen 

Een advies pagina over het vervangen van ketting en tandwielen bij fietsen met derailleur schakeling, veel informatie die stap voor stap wordt uitgelegd. 

Overzichtelijk ingedeeld in hoofdstukken zodat u ook snel kan vinden wat u zoekt. 

Het slijtageproces

De ketting bestaat o.a. uit pennen en rolletjes die tijdens het fietsen constant scharnieren. Door dit scharnieren slijten de pennetjes in waardoor de afstand tussen de pennen onderling groter wordt.

Doordat de afstand tussen de pennen van de ketting onderling groter wordt slijten de tanden van de tandwielen. 

De ketting slijt altijd als eerste, daarna slijten de tandwielen. Als een tandwiel versleten is, is ook altijd de ketting versleten. Het achtertandwiel slijt meestal sneller dan het voortandwiel omdat het achtertandwiel in de meeste gevallen veel minder tanden heeft dan het voortandwiel waardoor het achtertandwiel 2 tot 3 keer meer rondgaat en dus meer wordt gebruikt dan het voortandwiel.  

Een goede kwaliteit ketting geeft ook een langere leverduur tandwielen. 

Omdat de ketting altijd als eerste slijt is het aan de raden altijd een goede kwaliteit ketting dus een ketting met hardere pennen te kiezen omdat dan niet alleen de ketting langer meegaat maar ook de tandwielen een langere levensduur hebben. 

Alleen een nieuwe ketting monteren op tandwielen die al wat kilometers meegaan resulteert vaak in het over de tandwielen heen slaan van de ketting omdat de nieuwe ketting niet goed in de “ruimer” geworden tandwielen past. 

Het kiezen van de juiste ketting.

Het kiezen van de juiste ketting voor een fiets met derailleur schakeling is vrij eenvoudig.

Tel het aantal achtertandwielen, zijn dit er b.v. 8 dan moet u  een 8 speed derailleurketting hebben.

De keuze van de juiste ketting is dus afhankelijk van het aantal tandwielen op het achterwiel.

Voor 5, 6, 7 en 8 speed is dezelfde maat ketting te gebruiken, voor 9, 10, 11 en 12 speed is de ketting telkens verschillend.

Kettingen moeten op de juiste lengte worden ingekort en worden geleverd met een verbindingsschakel, een zogenaamde missing link. Om een missing link verbindingsschakel te monteren is geen speciaal gereedschap nodig, wel is een speciale tang nodig als de missing link gedemonteerd moet worden.
 

KLIK HIER voor de missing link demontage tang.
 

KLIK HIER voor losse missing link verbindingsschakels.
 

De ketting op de juiste lengte inkorten.

De juiste lengte van de ketting bepalen kan op de volgende manier.

Leg de ketting door de achter derailleur en op het grootste voor en achter tandwiel (de tandwielen met de meeste tanden) de ketting moet nu niet helemaal strak liggen maar moet ruimte overhouden om over de tanden van de tandwielen heen te kunnen schakelen , tel met hoeveel schakels de ketting maximaal mag worden ingekort.

Leg de ketting door de achter derailleur en op het kleinste voor en achter tandwiel (de tandwielen met de minste tanden) de ketting mag nu niet zo lang zijn dat die het bovenste wieltje van de achter derailleur gaat raken, tel met hoeveel schakels de ketting minimaal moet worden ingekort.

Meestal zit er een verschil in het aantal schakels dat moet en mag worden ingekort, wij nemen hiervan dan altijd het gemiddelde. Bijvoorbeeld er moeten minimaal 6 schakels af en er mogen maximaal 10 schakels af, in dit geval verwijderen wij 8 schakels, zo nemen we geen enkel risico. 

LET OP !
Wordt een ketting te kort ingekort zal tijdens het schakelen naar groot voortandwiel en groot achtertandwiel heel veel schade ontstaan aan de achterderailleur en vaak ook aan het frame van de fiets, let hier dus extra goed op.

Gereedschap dat nodig is om een ketting in te korten

Hiervoor heeft u een kettingspons nodig, deze vindt u door HIER te klikken

Overzicht van de maten derailleur kettingen voor verschillende versnellingen op het achterwiel. 

Alle fietskettingen hebben een onderlinge pen afstand van een 1/2 inch (12,7mm).

De binnenmaten die worden aangeduid in een inch maatvoering en voorkomen bij fietskettingen zijn 1/8 (3,18mm), 3/32 (2,38mm) en 11/128 (2,18mm), dit is de breedte van de busjes die in de binnenschakels van de ketting zitten.

Dan is er nog de zogenaamde penlengte, dit is de lengte van de pennen waarmee de binnen en buitenschakels met elkaar verbonden zijn, deze worden aangeduid in millimeters. 

De verschillende maten derailleur fietskettingen. 

  • KLIK HIER voor 5, 6, 7 en 8 speed derailleurkettingen Maat 1/2 x 3/32
  • KLIK HIER voor 9 speed derailleurkettingen Maat 11/128 Penlengte 6,6mm
  • KLIK HIER voor 10 speed derailleurkettingen Maat 11/128 Penlengte 5,88mm
  • KLIK HIER voor 11 speed derailleurkettingen Maat 11/128 Penlengte 5,65mm
  • KLIK HIER voor 12 speed derailleurkettingen Maat 11/128 Penlengte 5,2mm

Kiezen van de juiste Cassette of Freewheel, freewheel wordt ook pignon genoemd.

Het verschil tussen een cassette en freewheel.

Cassettes worden niet in 5 en 6 speed gemaakt, 5 en 6 speed is dus altijd een freewheel ook wel pignon genoemd. Vooral bij 7 speed, (7 tandwielen op het achterwiel) komt ook een freewheel (pignon) nog zeer regelmatig voor maar er zijn ook 8 en 9 speed freewheels. 

Alhoewel cassettes en freewheels in eerste instantie erg op elkaar lijken zijn deze toch heel verschillend en niet uitwisselbaar. Het grote verschil is dat een cassette bestaat uit een pakket tandwielen zonder vrijloop mechanisme, terwijl een freewheel een eigen vrijloop mechanisme heeft. Een cassette wordt op een cassettebody van een cassettenaaf gemonteerd en door middel van een speciale platte "moer" vastgezet, de cassettebody die deel uitmaakt van de naaf van het wiel is voorzien van het vrijloop mechanisme. Een freewheel ook wel pignon genoemd bestaat uit de tandwielen met een geïntegreerd vrijloop mechanisme, een freewheel wordt door middel van schroefdraad op de naaf wordt geschroefd.
 

Hieronder een afbeelding waarop de verschillen tussen een cassette en freewheel (pignon) worden aangegeven.

Verschil tussen cassette en freewheel (pignon)

Het kiezen van de juiste cassette of freewheel
 

Bij het kiezen van de juiste cassette of freewheel is het aantal tandwielen het belangrijkste.

Tel het aantal tandwielen van de cassette of freewheel en kies hetzelfde aantal tandwielen wat meestal aangeduid wordt als speed.

De verhouding van het aantal tanden van de tandwielen bij cassettes.

De meeste cassettes zijn leverbaar met tandwielen met een verschillend aantal tanden.

Fiets fabrikanten monteren cassettes met een tandwielverhouding die door de meeste fietsers als prettig worden ervaren. Bij specifieke wensen is het kiezen van een andere tandwielverhouding mogelijk.

Passing Shimano cassettes.

Als het aantal tandwielen (speed) van de cassette juist is, past een Shimano cassette altijd op een Shimano cassettenaaf, in de passingen op de naaf is bij het juiste aantal tandwielen geen verschil.

Een 7 speed cassette op een  8 of 9 speed naaf monteren.

De hoogte van een 8 en 9 speed cassette en dus ook de naaf is gelijk, een 8 of 9 speed cassette passen dus op dezelfde naaf. Een 7 speed cassette is 3 mm lager dan een 8 of 9 speed cassette. Door een speciale 3mm dikke opvulring voor het monteren van de cassette op de 8 - 9 speed cassettenaaf te plaatsen kan een 7 speed cassette zonder problemen op een 8 - 9 speed naaf worden gemonteerd.

Shimano levert sinds 2020 geen 7 speed cassette naven meer, er is ook meer keuze in 8 en 9 speed cassette naven. Met de opvulring is het mogelijk een 7 speed cassette op een 8 - 9 speed naaf te monteren.

Hou altijd rekening met het aantal standen die de versteller voor de achterderailleur heeft, het aantal achter tandwielen moet gelijk zijn aan het aantal standen van deze versteller.

KLIK HIER voor de speciale opvulring voor 7 speed cassettes

Kwaliteitsaanduiding Shimano Cassettes

De kwaliteits verschillen van het Shimano cassettes wordt vaak aangeduid met b.v. HG-3O, HG-51, HG-400 etc.., deze aanduidingen hebben dus niets te maken met het wel of niet passen van de cassette, maar geven alleen de kwaliteit aan en zijn dus onderling uitwisselbaar. De verschillen zitten meestal in de coating en het gebruikte materiaal om zo b.v. het gewicht te reduceren.

KLIK HIER voor de cassettes

KLIK HIER voor de freewheels (Pignon)

Gereedschap voor het de-monteren van een cassette of freewheel.

Om een cassette te demonteren moet de speciale moer waarmee de cassette is bevestigd worden losgedraaid, hiervoor is een cassette afnemer nodig. Een kettingzweep is nodig om bij het losdraaien van deze moer de cassette te blokkeren, de moer wordt losgedraaid in de vrijlooprichting. Voor het monteren van de cassette is alleen een cassette afnemer nodig om de speciale moer vast te draaien.

Cassette afnemers zijn er in 2 verschillende uitvoeringen.

Een uitvoering is zonder stift en is geschikt voor wielen die met moeren worden vastgezet en voor wielen met uitvalnaaf die vastgezet worden met een met een snel sluiting.

KLIK HIER voor de cassette afnemer zonder stift.

De andere uitvoering is met stift en kan alleen worden gebruikt voor wielen met uitvalnaaf die door middel van een snel sluiting worden vastgezet. Door de stift in de holle as te schuiven heeft deze afnemer meer steun bij het losdraaien van de moer. 

KLIK HIER voor de cassette afnemer met stift.

Om een freewheel of pignon te verwijderen is een freewheelafnemer nodig. In de jaren 70 - 80 waren hier verschillende van, tegenwoordig is voor bijna alle freewheels dezelfde afnemer geschikt.

KLIK HIER voor de freewheel (pignon) afnemer.

Voor het monteren van het freewheel is geen gereedschap nodig, deze kan zo op de naaf worden geschroefd. 

Montage Tip !

Cassettes en freewheel kunnen soms behoorlijk vast zitten, deze gaan gemakkelijker los als u de cassette of freewheel afnemer in een bankschroef plaatst en met de kettingzweep of bij freewheels met het wiel losdraait. 

Kettingbladen voor een Shimano crankstel.

Er zijn heel veel verschillende Shimano kettingbladen, deze zijn niet allemaal meer leverbaar door Shimano. De beste oplossing wanneer u een kettingblad wilt vervangen is vervangen door het originele kettingblad. 

Het Shimano onderdeelnummer van het kettingblad dat bij de crank hoort kunt u vinden op de volgende manier. Meestal staat aan de binnenzijde van de rechter crank rond het pedaalgat het typenummer van de crank. 

LET OP !  Niet het typenummer van de linker crank nemen hiervan kan het typenummer anders zijn. 

Het typenummer begint meestal met de letters FC, b.v. FC-M410, FC-M361 etc...
 

Staat het typenummer niet aan de binnenzijde rond het pedaalgat dan kan dit ook op een sticker staan die aan de binnenzijde van de crank is geplakt.Type nummer van een Shimano crank staat meestal aangegeven op de crank
 

Zoek met dit typenummer naar de Exploded View (onderdelentekening) van de crank op de onderstaande website.

https://si.shimano.com/#/
 
Breng het gevonden de typenummer in bij "Search by Keyword". Kies uit de lijst die wordt getoond het crankstel met het juiste typenummer en klik op het oranje blokje met de letters EV (Exploded View) die onder het juiste crankstel staat. 

Nu opent zich de Exploded View van het crankstel waar u de Shimano onderdeelnummers van de kettingbladen kan vinden.

De eerste letter Y van het onderdeelnummer wordt vaak weggelaten omdat deze alleen aanduid dat het een Shimano onderdeelnummer is. Zoek daarom met het gevonden onderdeelnummer zonder de eerste letter Y. 

Een alternatief kettingblad voor een kettingblad dat niet meer leverbaar is.

Bij het zoeken naar een alternatief kettingblad zijn een aantal punten belangrijk. 

De punten staan op volgorde van belangrijkheid. 

Door HIER TE KLIKKEN opent een lijst met hierop veel gegevens van de Shimano kettingbladen die FietsParts in zijn assortiment heeft en het gemakkelijk maakt om een alternatief kettingblad te kiezen.

Het juiste aantal tanden

Het aantal tanden dat het kettingblad heeft, wij adviseren hetzelfde aantal tanden als gemonteerd was door Shimano.

Bout Cirkel Diameter en aantal boutgaten

Tel het aantal boutgaten die in het kettingblad zitten en meet de denkbeeldige cirkel die de boutgaten in het kettingblad vormen, door de hart op hart afstand van twee tegenover elkaar liggende boutgaten op te meten meet u de bout cirkel diameter op.

Binnen Cirkel Diameter

Dit is de denkbeeldige cirkel van de binnenzijde van het kettingblad, op te meten door de afstand tussen twee tegenover elkaar liggende uitsteeksels waarin de boutgaatjes zitten op te meten. De afmetingen die het meest voorkomen zijn 88 en 90 mm.


Kettingblad Shimano opmeten gegevens
 

Geschikt voor een 6-7-8 speed of 9 speed ketting.

Doordat een 9 speed ketting iets smaller is dan een 6, 7 en 8 speed ketting zijn ook de tanden van een 9 speed ketting iets smaller dit scheelt ± 0,2 mm. Wij gebruiken zonder problemen als er geen goed alternatief beschikbaar is, kettingbladen voor een 6-7-8 speed ketting met een 9 speed ketting en omgekeerd en hebben hiermee nog nooit problemen gehad. Naar onze mening zijn deze dus goed uitwisselbaar.

Gebruikt Materiaal: aluminium of staal.

Aluminium is lichter, staal staat er om bekend dat het langer mee gaat. Met behulp van een magneet is eenvoudig vast te stellen of het een aluminium of stalen kettingblad betreft. Een magneet plakt aan staal en niet aan aluminium.

De Kleur: zwart of zilver.

Kettingbladen zijn zwart of zilver van kleur. 

KLIK HIER voor de losse kettingbladen van Shimano
 

Kiezen van het juiste crankstel.

Er zijn 5 punten waar op gelet moet worden bij het kiezen van het juiste crankstel.

Op volgorde van belangrijkheid. 


1. De passing van het crankstel op de trapas.

Er zijn verschillende soorten trapas/crank passingen. Daarom is het belangrijk dat gekozen wordt voor een crankstel dat op de trapas van de fiets past. De meest voorkomende passing is de vierkante passing. Van Shimano komen ook een aantal zogenaamde Octalink trapas/crank passingen voor. De Octalink en vierkante trapas aansluitingen zijn onderling niet uitwisselbaar, kies daarom de juiste !
 

Verschillen in trapassen


2. De cranknok diepte 

De cranknok diepte ook wel stootnok afstand genoemd is de afstand gemeten tussen de buitenzijde van het kleinste kettingblad en het vlakke deel van de crank naast de opening waarmee de crank over de trapas wordt geschoven.
 

Waarom is de cranknokdiepte zo belangrijk !

Een fiets heeft een zogenaamde kettinglijn, dit is een denkbeeldige lijn die loopt over het midden (hart) van pakket voortandwielen naar het pakket achter tandwielen. De meeste fietsen hebben een kettinglijn van 47mm. 

De kettinglijn wordt als volgt opgemeten, vanaf het midden van de zadelpenbuis van het frame (buis waarin de zadelpen wordt geschoven) tot op het midden van het voortandwiel of het midden van het pakket voortandwielen als er meer dan 1 voortandwiel is.

Omdat tegenwoordig steeds bredere banden worden gebruikt waarvoor extra ruimte nodig is komen ook kettinglijnen  van 50mm en meer voor.

Fabrikanten van crankstellen, derailleurs, naven en cassettes ontwikkelen hun producten op basis van deze kettinglijn om deze onderdelen goed onderling te laten functioneren. Het grootste probleem als de kettinglijn afwijkt is dat de voorderailleur omdat deze gebaseerd is op deze kettinglijn niet meer in het midden van de kettingbladen uitkomt waardoor het schakelen naar b.v. het grootste kettingblad niet meer mogelijk is, ook kan het kleinste kettingblad tegen het frame gaan aanlopen.

In het zoeken naar de juiste plaatsing van de kettingbladen op de crank, heeft Shimano de cranknok afstand van de crankstellen enkele malen gewijzigd. Hierdoor zijn crankstellen geleverd met verschillende cranknok diepte. Bij het gebruik van een crank met een ander cranknok diepte wijzigt de kettinglijn, deze wordt dan gecorrigeerd door een andere lengte trapas te gebruiken. Wanner geen crankstel meer leverbaar is met de juiste cranknokdiepte b.v. + 2,5mm is dit altijd op te lossen door de trapas te vervangen voor een trapas met de juiste lengte.

Shimano heeft nooit de aanduiding cranknok diepte gebruikt maar geeft de trapas lengte aan die gebruikt moet worden bij het crankstel.

Cranknok diepte versus lengte trapas voor een kettinglijn van 47mm.

  • Tegenwoordig gebruikt Shimano de cranknokdiepte min 4 mm (lengte trapas 122-123mm).
  • Hiervoor was deze min 2,5mm (lengte trapas 118 mm). 
  • Eerder was deze plus 2,5mm (lengte trapas 113mm).

De crankdiepte opmeten doet u als volgt.

Demonteer de rechter crank waaraan de kettingbladen zitten. Om boven de crank te kunnen meten is het handig gebruik te maken van een hulpmiddel, wij doen dit zelf met een aluminium latje maar dit latje kan ook van een ander materiaal zijn. Maak met het latje een brug over het kleinste tandwiel zodat u boven de crank kunt meten. Meet de afstand vanaf de bovenzijde van het latje tot op het vlakke deel van de crank dat zich naast de opening voor de trapas bevindt en verminder de gemeten afstand met de breedte van het latje, u heeft nu de juiste cranknok diepte.

  • Als de crank lager ligt dan het kleinste kettingblad is dit een negatieve maat die wordt aangegeven met een min teken.
  • Als de crank hoger ligt dan het kleinste kettingblad is dit een positieve maat die wordt aangegeven met een plus teken.
     

Het opmeten van de cranknok diepte bij een crankstel


3. Het juiste aantal tandwielbladen

Crankstellen met een verschillend aantal kettingbladen leverbaar, met 1, 2 of 3 kettingbladen.


4. Het aantal tanden van het grootste voortandwiel.

Het beste kunt u een crankstel vervangen voor een crankstel met kettingbladen met hetzelfde aantal tanden. Bij het grootste kettingblad is het aantal tanden het meest belangrijk. Als het grootste kettingblad veel meer tanden heeft dan het grootste kettingblad van het huidige gemonteerde crankstel kunnen er problemen ontstaan met de voorderailleur. Enkele tanden afwijken is meestal wel mogelijk, maar wijk niet te veel af.

5. De cranklengte.

Verschillende crankstellen zijn leverbaar in meerdere cranklengte. De cranklengte wordt gemeten van hart trapasgat tot hart pedaalgat. De lengte 170 mm is de crank lengte maat die het meest voorkomt.

KLIK HIER voor onze crankstellen met 3 kettingbladen.

Demontage en Montage van het crankstel

Tegenwoordig is de bevestiging van de crank op de trapas zo goed als allemaal spieloos. Om een spieloos crankstel te demonteren heeft u een crankafnemer nodig. De crankafnemer wordt in de crank geschroefd, waarna u met de spindel die in de crankafnemer zit de crank van de trapas losdrukt. Voor het monteren van het crankstel is geen speciaal gereedschap nodig, het crankstel kunt u goed vastzetten door middel van de crankbout. Let er op dat u de cranken goed vastzet anders komen deze tijdens het fietsen los van de trapas waardoor deze bijna altijd aan de binnenzijde vervormen en daardoor bijna nooit meer goed vast te zetten zijn.

KLIK HIER voor de crankafnemer die geschikt is voor een spieloos crankstel. 

Vervangen van Ketting en tandwielen van een E-bike met Bosch middenmotor.

Voortandwielen voor de Bosch middenmotor zijn afhankelijk van de Generatie van de middenmotor, hierin zijn nogal wat verschillende.

Wij hebben over tandwielen voor een E-bike met Bosch middenmotor een speciale advies pagina voor geschreven, deze vindt u door HIER te KLIKKEN.

KMC heeft speciale extra harde kettingen ontwikkeld voor fietsen met een Bosch middenmotor, advies hierover vindt u door HIER te KLIKKEN.
 

Geen producten beschikbaar.

Blijf kijken! Meer producten worden hier getoond als ze worden toegevoegd.